Efendim organ bağışıyla ilgili bir yazı yazmıştım, bu yazıyı biraz daha geliştirmeye karar verdim. Çünkü Dünya'da olduğu gibi Türkiye'de birçok hasta organ sırası için beklerken hayatını kaybediyor. Organ bağışına İsrail lilerin bir modeli var onu bu yazımdan okuyabilirsiniz.
Şimdi bir çözüm daha gördüm onu anlatmak istiyorum.Istatistiklere gore Amerika’da her gun yaklasik 18 hasta organ transferi icin beklerken hayatini kaybediyormus. Organ transferi icin bekleyen hasta sayisi toplam 93 bin kisiymis. Bunlarin cogu bobrek nakli icin bekleyenler. Ne yazik ki bobrek transferine ihtiyac duyan her 4 hastaya karsi bobregini bagislayan sadece bir iyiliksever bulunabiliyormus.Buna karsilik Iran’da hic bir hastanin bobrek transferi icin beklerken hayatini kaybetmedigi, ulkede bekleme listesi diye bir seye gerek olmadigi belirlenmis. Ihtiyac duyan herkese organ transferi yapilabiliyor. Sebep, Iranlilarin daha mi cok iyilikserver olmasi? Hayir. Bu basarinin arkasinda Iran'da 1999 yilindan beri uygulanan ve organini bagislayan kisiye para yardimi yapilmasi (compemsated donations) modeli yatmakta.
Irandaki sistemde organ bagislamak isteyenler ve organa ihtiyac duyanlar Charity Foundation for Special Diseases (tabii vakfin ismi Ingilizce degil, Turkcesi Ozel Hastaliklar Vakfi oluyor galiba) isminde bir vakfa basvuru yapiyorlar. Bu vakif bagis sahiplerine 1090 dolar tutarinda bir odeme yapiyor, ki bu para Iran’da kisi basina dusen milli gelirin ucte biri. Kimin kime bagis yaptigi gizli tutuluyor.
Yapilan arastirmaya gore organ bagislayanlarin yuzde 80’i, organ nakli yapilanlarin yuzde 50’si fakir. Bu model sayesinde 1999 yilindan bu yana organ transferi icin bekleme listesi ihtiyaci ortadan kalkmis.
Turkiye'de ayni model uygulanabilir mi? Bilmiyorum. Eger bunu radikal bir teklif goruyorsaniz, en azindan sunu yapabiliriz. Her surucu ehliyeti icin basvurana (olumu halinde) organ bagiscisi olmak isteyip istemedigi sorulabilir. Bu programi cazip kilmak icin, katilanlardan ehliyet ucreti alinmaz. Bagisci olmak isteyenlerin ehliyetine ozel bir isaret konur. Bu kisilerin organlari, eger hayatlarini kaybederlerse, aile ve akrabalarinin izni olmadan alinir ve ihtiyac sahiplerine verilir.
